Konuşma Bozuklukları
Konuşma bozuklukları, kişinin sesleri doğru, akıcı ve anlaşılır bir şekilde üretememesiyle karakterize edilir. Genellikle seslerin yanlış çıkarılması, konuşmanın akıcı olmaması veya ritminin bozulması şeklinde kendini gösterir.
NEDİR?
Artikülasyon (Sesletim) Bozuklukları
Kişinin belirli sesleri doğru çıkaramaması veya sesleri değiştirerek söylemesi durumudur.
Örneğin, “kedi” yerine “tedi” demek.
Belirtiler
Bazı harflerin eksik söylenmesi (örneğin "araba" yerine "aba" demek)
Seslerin bozulması (sesin farklı bir şekilde çıkarılması)
Seslerin yer değiştirmesi (örneğin "top" yerine "pot" demek)
Nedenler
Motor gelişim sorunları
İşitme kaybı
Yapısal problemler (dudak damak yarığı gibi)
Alışkanlık ve modelleme eksiklikleri
Tedavi
Doğru ses üretimini öğretmek için bireysel terapi çalışmaları yapılır. Ses çalışmaları ve motor planlama becerileri desteklenir.
Fonolojik Bozukluklar
Kişi sesleri doğru çıkarabilir, ancak seslerin kullanımıyla ilgili sistematik hatalar yapar.
Örneğin, tüm "k" seslerini "t" sesine çevirmek ("kalem" yerine "talem" demek).
Belirtiler
Seslerin yerinde sistematik değişimler
Birden fazla sesi yanlış kullanma
Konuşmanın yaşa göre anlaşılırlığının düşük olması
Tedavi
Çocuğun (veya bireyin) ses sisteminin doğru yapılandırılması için özel dil terapileri uygulanır. Ses bilinci ve ses ayırt etme çalışmaları yapılır.
Nedenler
Fonolojik gelişimin gecikmesi
Dil öğrenme süreçlerindeki farklılıklar
Akıcılık Bozuklukları
Kişi sesleri doğru çıkarabilir, ancak seslerin kullanımıyla ilgili sistematik hatalar yapar.
Örneğin, tüm "k" seslerini "t" sesine çevirmek ("kalem" yerine "talem" demek).
Hızlı ve Bozuk Konuşma
Kişinin konuşurken ses, hece ya da kelimelerde istemsiz duraksamalar, tekrarlar veya uzatmalar yapmasıdır.
Kekemelik
Fonolojik gelişimin gecikmesi
Dil öğrenme süreçlerindeki farklılıklar
Nedenler
Seslerin yerinde sistematik değişimler
Birden fazla sesi yanlış kullanma
Konuşmanın yaşa göre anlaşılırlığının düşük olması
Belirtiler
Genetik yatkınlık
Beyin işleyişindeki farklılıklar
Çevresel stres faktörleri
Nedenler
Kelime veya hece tekrarları ("be-be-ben geldim")
Ses uzatmaları ("aaaa-araba")
Bloklar (konuşmaya başlamada zorlanma)
Konuşma sırasında yüz ve vücut kaslarında gerginlik
Belirtiler
Tedavi
Tedavi
Bunu biliyor muydunuz, bizde kekemelik bozukluğu yaşıyoruz ama başarıya engel değildi.
Erken müdahale çok önemlidir. Akıcılık teknikleri, nefes kontrolü, gevşeme egzersizleri ve gerekirse duygusal destek çalışmaları yapılır.
Çocuğun (veya bireyin) ses sisteminin doğru yapılandırılması için özel dil terapileri uygulanır. Ses bilinci ve ses ayırt etme çalışmaları yapılır.
Motor Konuşma Bozuklukları
Kişinin konuşmak için doğru kas hareketlerini planlayamaması veya koordine edememesidir.
Apraksi
Sinir veya kas hasarına bağlı olarak kasların zayıflaması nedeniyle konuşmanın bozulmasıdır.
Dizartri
Beyin hasarı (özellikle frontal lobda)
Gelişimsel süreçte motor planlama sorunları
Nedenler
İstendiğinde bir sesi çıkaramama
Kelimeyi doğru söylemeye çalışırken farklı yanlışlıklar yapma
Konuşmada tutarsız hatalar
Belirtiler
İnme, beyin felci, travmatik beyin hasarı
Parkinson hastalığı gibi nörolojik hastalıklar
Nedenler
Bulanık, yavaş veya zor anlaşılır konuşma
Monoton tonlama
Yutma güçlüğü eşlik edebilir
Belirtiler
Tedavi
Tedavi
Kas güçlendirme egzersizleri, solunum ve ses terapileri uygulanır.
Motor planlamayı geliştirmeye yönelik yoğun tekrarlı terapi çalışmaları yapılır.
Dil Bozuklukları
Terapiste Ne Zaman Başvurmalısınız?
Afazi, beynin dil ve iletişimden sorumlu bölgelerinde meydana gelen hasar sonucu ortaya çıkan edinilmiş bir dil bozukluğudur. En yaygın nedeni inme (felç) olmakla birlikte, kafa travmaları, beyin tümörleri veya nörolojik hastalıklar da afaziye yol açabilir.
Afazi
Belirtiler
Afazinin şiddeti ve türü, beynin hangi bölgesinin etkilendiğine bağlı olarak değişebilir. Yaygın belirtiler:
Kelimeleri bulmakta zorluk (anlamsal duraksamalar)
Yanlış kelime kullanma (örneğin "masa" yerine "kapı" demek)
Anlatımın bozulması (dilbilgisel eksikler, dağınık konuşma)
Karşıdakini anlamakta zorlanma
Okuma ve yazma becerilerinde bozulma
Tedavi
Afazi tedavisinde dil ve konuşma terapistleri kişiye özel bir müdahale planı oluşturur:
Kelime bulma ve cümle kurma egzersizleri
Anlama becerilerini destekleme çalışmaları
Alternatif iletişim yöntemleri (gerekirse)
Aileye danışmanlık ve ev egzersizleri önerileri
Erken müdahale, afazi rehabilitasyonunun başarısında kritik öneme sahiptir.
12 ayı geçtiği halde hiç kelime söylemiyorsa
18-24 ay arasında kelime sayısı çok azsa
2 yaşında iki kelimelik cümleler kuramıyorsa
Konuşması yaşıtları tarafından anlaşılmıyorsa
Sürekli ses hataları yapıyorsa (örneğin "k" yerine "t" demek gibi)
Kekeleme ya da konuşmada duraksamalar belirginse
İşitme kaybı, gelişim geriliği veya başka bir nörolojik durum şüphesi varsa
Çocuklar İçin Uyarı İşaretleri
İnme (felç) sonrası konuşma ve anlama güçlüğü yaşıyorsanız
Travmatik beyin hasarı sonrası dil ve iletişimde sorunlar oluştuysa
Sesiniz sürekli kısık, çatallı veya yorgunsa
Kekemelik gibi akıcılık bozuklukları yetişkinlikte de devam ediyorsa
Yutma güçlüğü yaşıyorsanız (boğazda takılma hissi, öksürükle yutma gibi)
Nörolojik bir hastalık (Parkinson, ALS, MS) sonrası konuşmanızda değişiklik varsa
Yetişkinler İçin Uyarı İşaretleri
Anket
Oluşturulacak...